Bir tıkata 4 tepki

Bir mürid şeyhine tasavvuftaki 4 makamın;yani şeriat,tarikat,hakikat ve marifetin manasını sordu.Şeyh dedi ki:
filanca mescide git.orada vaizin sağ ve solunda oturan 4 kişi göreceksin.Onların her birine bir tokat at,sonra gördüklerini gel bana anlat.!"Mürid şeyhin talimatı üzerine mescide gitti ve 4 adamın dördüne de birer tokat aşketti.Adamın ilki tokada aynı şiddette bir tokatla karşılık verdi.İkincisi kendisine vuran müride başını çevirip sert sert baktı.Üçüncüsünden hiç ses seda gelmedi.Dördüncü,müridin eline sarılıp ondan özür diledi.Şeyh bu 4 davranışı şöyle açıkladı:
"tokadına karşılık veren irinci adam şeriatı temsil eder;şeriatın prensibi göze göz;dişe diştir.Tarikatı temsil eden ikinci adam tokadın kaynağı olarak seni gördü ve incinerek baktı ; zira tarikat henüz yolun başıdır,sonu değil.Hakikatsa herşeyin aynı kaynaktan geldiğini bilmekitir,bu makmaın ehli olan üçüncüsü tokatla senin aranda bi ilgi kurmadı ve onun Hak'tan geldiğini bildi.Marifet ehli olan sonuncusuysa Hakk'ın seni o tokata vasıta kıldığını bilmiş ve seni yorduğundan dolayı özür dilemiştir.Mevlana'ya göre hakiki makat işte bu bilgiye ulaşmaktır.Bu bilgiye ulaşan daimi şükür ve rıza makamındadır.Kuldan beklenen nihai makamda budur."